Lectuurfiche 6

Oorlogswinter, Jan Terlouw

Korte inhoud:

Michiel van Beusekom, een jongen in een gezin van vijf, woont in Nederland ten tijde van de tweede wereldoorlog. Zijn vader is de burgemeester van de Vlank. De Vlank is een door de Duisters bezet gebied en dus zwaaien de Duitsers er de plak. Michiel een schuchtere en brave jongen komt door zijn buurjongen Dirk ongewild in het verzet terecht. Het begint met een brief die hij ergens moet afgeven, maar hij slaagt door omstandigheden daar niet in. Blijkt dat het verzet een Engelse piloot verscholen houdt en Michiel voelt zich hiervoor verantwoordelijk. Sindsdien neemt hij de piloot Jack onder zijn hoede. Maar hij voert nog enkele andere taken uit, die lijken steeds te mislukken. Mensen die er iets mee te maken hebben komen om of worden gevangen genomen. Hij begint aan zichzelf te twijfelen, is hij nu zo onvoorzichtig of is er meer aan de hand? Blijkt dat er een verrader in het verzet is, ook wel de ondergrondse genoemd. Maar wie hij weet niet wie? Heeft Dirk alles verklapt of is het de vriend van de Duitsers, Schafter, of is het toch iemand anders?

Waar en Wanneer speelt het verhaal zich af?

Het verhaal speelt zich af in het Nederlandse dorpje de Vlank. Ongeveer ten noorden van Nederland. Het verhaal situeert zich ten tijde van de tweede wereldoorlog in het jaar 1944, als Michiel een 15-jarige jongen is.

Hoofdthema:

In Oorlogswinter komen de thema’s verraad, naastenliefde en gerechtigheid aan bod. Het verraad is zeer duidelijk volgens mij. Bij elke opdracht die Michiel uitvoert loopt er wel iets mis. Blijkt dat er een verrader onder hen is. In dit geval is oom Ben de verrader, de man die Michiel zo vertrouwde. Ook naastenliefde komt veel aan bod. Michiel zijn drijfveer is eigenlijk zoveel mogelijk mensen uit de klauwen van de Duitsers halen. Dit is zijn soort van wraak omdat ze zijn vader hebben doodgeschoten. Dus helpt hij andere mensen te ontsnappen van de Duitsers. En ook gerechtigheid  speelt een rol in dit verhaal. De gemene harteloze Duitsers, de bezetters, de moordenaars, verliezen de oorlog. Alsook oom Ben die iedereen verraden heeft krijgt zijn verdiende loon uiteindelijk. Maar het hoofdthema in dit boek is volgens mij dat een jonge kerel van 15-,16 jaar in een oorlog snel volwassen wordt en taken uitvoert die voor volwassen mannen zijn.

Eigen ervaring:

Wat vond je goed aan dit boek?

Wat ik eerst en vooral goed vond aan het boek was het historische kader waarin het verhaal geschetst werd. Ook worden er in het boek veel details beschreven waardoor je de situatie levendig kan inbeelden. Zoals bijvoorbeeld: ‘Een novembermorgen in 1944. ’t Is doodstil in het dorp. Geen vliegtuig waagt zich in deze dichte, laaghangende bewolking. Auto’s zijn er bijna niet meer. De hele nacht heeft het zachtjes geregend. Nu is het vrijwel droog, maar uit de kletsnatte bomen druppelt nog steeds water. Het is windstil. Grijze mistroostigheid, waar je maar kijkt. De straten glimmen van de nattigheid. Een zwarte kat rent huiverend de straat over en verdwijnt in een schuurtje. Het dorp is in de greep van de angst.’  Deze beschrijving geeft je een duidelijk beeld hoe het was ten tijde van de oorlog. De lezer wordt er zelf gespannen van als hij dit leest. In het boek vind je regelmatig dergelijke beschrijvingen terug. Waardoor ik me echt kon inleven in het verhaal en steeds verder wou lezen.

 

 

Hoeveel verschillende vragen kun je in dit verhaal vinden?

Het verhaal van Michiel is het hoofdverhaal in dit boek. Maar er zijn nog een paar bijkomende verhaallijnen in mijn opinie. Zoals bijvoorbeeld het verhaal van Dirk. Je krijgt een heel groot deel van zijn belevenissen te lezen tijdens dezelfde periode die beschreven wordt in het verhaal van Michiel. En ook Jack zijn verhaal, al is het geen groot of belangrijk verhaal, krijg je mee. Dus het verhaal van Michiel zie ik als de rode draad, maar er zijn nog andere personages wiens verhaal je meekrijgt tijdens het lezen van dit boek.

Welk personage vind je het interessantst?

Het interessantste personage in Oorlogswinter vind ik Schafter. Hij wordt van in het begin afgeschilderd als een slechterik, een collaborateur. En dit wordt doorheen het verhaal, aan de hand van een paar gebeurtenissen, alleen maar bevestigd. Dus je krijgt een slecht gevoel bij dit personage. Maar helemaal op het einde blijkt Schafter namelijk een van de goeden te zijn. En dat hij enkel vriendelijk deed tegen de Duitsers omwille van de Joden die hij had verstopt en zo geen achterdocht kweekte bij de Duitsers. Dus door zijn reputatie maakte hij alleen maar meer een slechtere indruk, terwijl Schafter eigenlijk een goed man was.

Personages:

In dit boek is Michiel het hoofdpersonage. Hij wordt uitvoerig besproken. Bijvoorbeeld waar hij leeft, wat hij doet, hoe hij zich voelt,… daarom is Michiel een round character. Hij is tegenover andere personages meer uitgediept en meer besproken. Doorheen het verhaal maakt Michiel ook een verandering door. In het begin is hij het brave zoontje van de burgemeester en luistert meestal naar wat van hem gevraagd wordt. Door omstandigheden veranderd Michiel, hij neemt zelf meer initiatief en doet dingen die jongens van zijn leeftijd niet hoeven te doen. Hij wordt ook veel zelfstandiger en mondiger. Hij liegt ook meer en meer over zijn doen en laten tegen zijn moeder, hoewel hij dit meestal bewust doet, want hoe minder ze weet hoe veiliger voor haar en voor hem.

Dan heb je nog personages die iets meer uitgediept worden maar niet zo uitvoerig als Michiel. Namelijk de piloot Jack, Dirk, zijn zus Erica, zijn moeder en oom Ben. Dit zijn eerder flat characters omdat ze niet tot in de puntjes worden beschreven. Maar het zijn wel dynamische personages. Ze maken allemaal een voor een een ontwikkeling door in het verhaal. Jack, bijvoorbeeld, was in het begin vrij terughoudend maar eens hij Michiel leerde kennen voelde hij zich op zijn gemak. Maar op een bepaald moment voelt Jack zich neerslachtig. Hij voelt medelijden voor zijn moeder en wordt droevig omdat zijn wonde aan zijn schouder niet goed geneest. Maar dan leert hij Erica kennen en dan wordt hij verliefd op de zus van Michiel. Dan begint hij zich steeds weer beter te voelen. Op het einde als zijn been en schouder bijna volledig genezen zijn wil hij zo snel mogelijk terug naar zijn squadron. Hij wil terug gaan vechten en voelt zich weer helemaal top.